پس از گسترش زیرساخت‌های فناوری و ارتباطات در کشور، شاهد گسترش روزافزون ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی و حضور هرچه بیشتر ایرانی‌ها در اونها هستیم. اما این در حالیه که متاسفانه بخش عمده‌ای از محتوای این شبکه‌های اجتماعی رو مطالبی طنز با درون‌مایه‌هایی از توهین‌های قومیتی و تبعیض نژادی و … تشکیل داده.
در تحقیقی که در سال ۱۳۸۵ در وبلاگ منتسب به انجمن علمی انسان‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران قرار گرفته، در مورد وضعیت آماری جوک‌های قومیتی اطلاعاتی ارائه شده. جامعه آماری این تحقیق مجموع ۴۶ وبلاگ سرویس پرشین بلاگ (به صورت انتخاب تصادفی) در یک روز خاص بوده و در طی این مدت بیش از هزار جوکِ قرار گرفته در این وبلاگ‌ها مورد بررسی قرار گرفته.
این جوک‌ها در ۶ سرفصل کلی مذهبی، سیاسی، قومیتی، بازی با کلمات، بی‌ادبانه و سایر قرار گرفتن که بر این اساس حدود ۷۰ درصد این جوک‌ها دارای عنصر قومیتی بودن. با بررسی دقیقتر بر روی نمونه جوک‌های قومیتی این نمونه آماری، درصدهای زیر برای اونها بدست اومده:
جوک‌های ترکی: ۷۰ درصد
جوک‌های شمالی: ۱۰ درصد
جوک‌های لری: ۵ درصد
جوک‌های قزوینی: ۵ درصد
جوک‌های جنوبی: ۵ درصد
جوک‌های تهرانی: ۲ درصد
جوک‌های اصفهانی: ۲ درصد
جوک‌های کردی: ۱ درصد
دروغ چرا، من هم زمانی جوک قومیتی تعریف می‌کردم. اما بعد از برخورد با چند تا از دوستان تُرک، این موضوع رو تَرک کردم. هوش، مهربانی و دوستی اونها باعث شد به این نکته فکر کنم که خوب و بد در هر قشر و صنف و قومی وجود داره و اگر بخوایم بدی‌های عده‌ای رو دلیل بر توهین و تمسخر همه افراد اون عده بدونیم، قبل از هر چیز باید خودمون رو مسخره کنیم. بعدها جوک‌هایی که برای مردم شهر خودم (بیرجند) هم اینور و اونور پخش میشد و حس بدی که در من ایجاد می‌کرد، باعث شد که بیشتر از قبل بدی این موضوع برام واضح بشه.
بررسی‌های بیشتر، حتی حرفهای بیشتری برای گفتن داشتن. اتفاقات تلخ ناخوشایندی که در اونها میشد رد و پای برخوردهای قومیتی و نژادی رو پیدا کرد. اتفاقاتی که ضربه‌های ۲۰ امتیازی رو به جامعه و کشور و تک تک ما زده بود. حالا من به جایی رسیده بودم که واقعا درک نمی‌کردم که چرا هنوز افرادی با دیدن همه اینها، به عنوان پیش قراولان تمسخر دیگران با عباراتی مثل یه ترکه، یه لره، یه رشتیه، یه اصفهانیه و … فعالیت میکنن؟
جالب اینکه برای توجیه این برخورد و رفتارشون، میگن که این فقط برای تفریح هست. ولی هرچقدر فکر میکنم، متوجه نمیشم که این چطور تفریحی هست که با تمسخر و آزار انسان‌های دیگه حاصل میشه.
کما اینکه مسائلی مثل اینکه:
* گویا عباراتی مثل یه ترکه و یه لره به زور به اول بیشتر جوک‌ها اضافه شدن و وجودشون ضرورتی نداره …
* یا مثلا اینکه به شکل جالبی هر جوک قومیتی، بیشتر مناطق مستعد برای جدایی از ایران رو هدف گرفته …
حرفهای زیادی برای گفتن دارن و گزینه‌های احتمالی زیادی برای علت شکل‌گیری یک جوک قومیتی و سرچشمه اونها رو به ما میده.
خوبه از یادمون نره که آزادی خوبه، مشروط به اینکه آسایش فرد دیگه‌ای رو برهم نزنه، خوبه که تفاوت بین شوخی و تمسخر یا رک‌گویی و بی‌ادبی رو بدونیم و خوبه بدونیم که اگر به این برخوردهای قومیتی و نشر یک جوک قومیتی دامن زدیم، دستمون به خون افرادی که مرگشون ریشه تبعیض و برخورد قومیتی داشت و داره، آغشته است و سهم ما در این جنایت، کمتر از قاتلان نیست.
به امید روزی که از تبعات و عواقب حرفها و رفتارمون آگاه باشیم و برخورد بهتری با دیگران داشته باشیم، بدون توهین و تمسخر و دلخوری و کاشتن تخم کینه و تفرقه و انتقام …
پی‌نوشت:
۱- این مطلب پیش از این در وبلاگ قدیمیم به اشتراک گذاشته شده بود.
۲- این مطلب به عنوان یک نمونه از سوژه‌های ارائه شده در مطلبم تحت عنوان «چه چیزهایی در سایت شخصی خود بنویسیم؟» آماده شد.
«هر سه‌شنبه شب، ساعت ۲۰:۲۰، مهمون من باشید در بخش بلاگ سایتم، با یه مطلب جدید. شااااید بعضی وقت‌ها خارج از این زمان‌بندی هم نوشتم؛ چک کنید. :دی
اگر هم دوست دارید از نوشته‌های جدید مطلع بشید، هم می‌تونید یه ایمیل با عنوان «خبرم کن» به Hi@MohsenElhamian.com بزنید تا ارسال مطالب جدید رو از طریق ایمیل بهتون خبر بدم، هم می‌تونید به کانال تلگرامی من بیاید.»
امیدوارم این قضیه فرهنگ سازی بشه و یادبگیریم هیچ نژاد و قومیت و… رو مسخره نکنیم.
ویادمون باشه واس این فرهنگسازی باید از خودتون شروع کنیم.
استندآپ کمدی یه راهکار خوب واس جایگزین شدن جک های قومیتی ه
ممنون بابت نظرت 🙏🌹
دقیقا همینطوره.
البته من متوجه یه نکته جالبی شدم. اینکه تجربه شخصیم میگه از زمان انتشار قبلی این مطلب (در سال ۹۳) تا الان، جوک‌های قومیتی خیلی کمتر شدن به نظرم.
این نشون میده در مسیر درستی هستیم و این خیلی خوبه. 😊
خیلی هم لیبرال گونه
امروز تو جامعه کمتر جوک های قومیتی گفته میشه یا لااقل من کمتر می شنوم
ولی این موضوع هنوز هم جای کار داره و باید هنوز هم بهش پرداخته بشه چه سال ۹۳ چه امسال و چه سال های بعد تا وقتی بتونیم به حداقل ترین حالت ممکن برسونیمش
ممنون بابت نظرت 😊🙏🌹
جالبه که می‌بینم این کمتر شدن جوک‌های قومیتی رو همه متوجه شدن.
ولی درست میگی. خوبه که همین مسیر یا بهتر از اون ادامه پیدا کنه و علاوه بر تاثیر خرد جمعی در طول زمان، شاهد فرهنگ‌سازی‌های مستقیم بیشتری در این مورد باشیم.
اینکه وقت میذاری و میخونیم برام ارزشمنده. 😊
خواهش میکنم ^_^
🙏🌹🌹🌹
اینجا این موضوع قویتره.راجب عرب ها و شوشتر ودزفولیا و بختیاری ها هم جک زیاد میسازن …هم واقعا تو مسائل روزانه درگیر قومیت ها شدن .جالب اینجاست که اکثرا هم این موضوع براشون عادیه.خیلی راحت راجب قومیت دیگه حرف میزنن یا حتی خودشون و ای کاش فقط حرف میزدنن ..مسخره میکنن یا اینکه قومیت گرایی تو مسائل کاری و مشکلات باب شده که اون بحث دیگه ای داره که یکی از عوامل عدم توسعه و پیشرفت اهواز شده. جاهای دیگه رو نمیدونم ولی اینجا به شدت رواجه.
ممنون از نظرت ساناز 🙏🌹
آره در مورد وضعیت اهواز از زهرا شنیدم. اون ماجرای مسائل اداری که هر اداره مال یه قوم و طایفه هست رو هم شنیدم.
و خب حق میدم با این وضعیت که برخوردها و جوک‌های قومیتی کم نشده باشن.
امیدوارم روزی اقوام خوزستانی بتونن تعامل بهتری با هم داشته باشن.
اهواز شاید از اون سالی که این موضوع رو رسانه ای کردن یکم کمتر شده ولی اینقدرتوی حرفهای مردم این موضوع رواجه که این کمتر شدنه به چشم نمیاد.اما خوب جای کار برای فرهنگ سازیش هنوز هست ☺موفق باشی آقای محسن و اینکه ذوقو سلیقه و بیان اجتماعی و روانشناسانه متنهات گویای ذهنی پر از تفکر که به نحوی کمک زیادی میتونه در روند بهتر زندگی کردن بکنه و مثل همیشه آفرین.
دیگه نمیگم انشالله یه روزی بیای به اینور قطر چون اهواز روز به روز به جهنم شباهت بیشتری پیدا میکنه😂امیدوارم خودم یه روز بیام اونور قطر😂😂
بله دقیقا همینطوره. هنوز خیلی میشه روش کار کرد.
ممنون از لطفی که به من و قلمم داشتی. فقط نظراتم رو میگم.
آره امیدوارم اینور قطر ببینمت. :)) منتظرم. 😉